Spis treści
Klucz do zrozumienia: Film vs. Zdjęcie
Zanim przejdziemy do wzorów, zapamiętaj jedną rzecz.
- Formy Simple (np. If I go) są jak zdjęcie. Mówią o fakcie.
- Formy Continuous (np. If I am going) są jak film. Mówią o czasie trwania, o tym, że jesteś w połowie czynności, albo że coś jest tymczasowe.
1. First Conditional + Continuous (Realna Przyszłość)
W pierwszym trybie warunkowym formy Continuous służą do pokazania, że czynność w warunku ("jeśli") dzieje się właśnie teraz lub jest ustalonym planem.
Scenariusz A: Continuous w warunku (IF)
Wzór: If + Present Continuous + ... will + czasownik
Kiedy używać? Gdy warunkiem jest to, co ktoś właśnie w tej chwili robi.
- If you are waiting for John, tell him to call me. (Jeśli [właśnie teraz] czekasz na Johna...).
- If she is working, don't disturb her. (Jeśli ona [teraz] pracuje, nie przeszkadzaj jej).
Scenariusz B: Continuous w rezultacie (WILL)
Wzór: If + Present Simple + ... will be + verb-ing
Kiedy używać? Gdy chcesz powiedzieć, że w przyszłości będziesz w trakcie robienia czegoś.
- If the weather improves, we will be hiking all afternoon. (Będziemy w trakcie wędrówki przez całe popołudnie).
- If you come at 8 PM, I will be watching the game. (Będę w trakcie oglądania meczu).
Pro Tip: Pamiętaj, że w części z "IF" nigdy nie używamy "will be doing". To błąd!
2. Second Conditional + Continuous (Gdybanie w teraźniejszości)
Drugi tryb to świat wyobraźni. "Gdybym teraz był bogaty...", "Gdybym teraz mieszkał w Hiszpanii...". Formy Continuous dodają tu dynamiki – mówimy o tym, co działoby się w tej chwili.
Scenariusz A: "Gdybym teraz tego nie robił..." (IF)
Wzór: If + Past Continuous + ... would + czasownik
Używamy, gdy wyobrażamy sobie alternatywną teraźniejszość dla czynności, która właśnie trwa.
- If I were not working today, I would go to the beach. (Ale pracuję – to fakt).
- If it weren't raining, we could have a picnic. (Ale pada).
Scenariusz B: "To bym teraz robił..." (WOULD)
Wzór: If + Past Simple + ... would be + verb-ing
Używamy, gdy chcemy opisać czynność, która trwałaby w naszej wyobraźni.
- If I were on holiday, I would be lying on the beach right now. (Leżałbym – czynność ciągła).
- If he had a car, he wouldn't be waiting for the bus. (Nie czekałby teraz).
3. Third Conditional + Continuous (Gdybanie o przeszłości)
Trzeci tryb to "płacz nad rozlanym mlekiem". Continuous dodaje tu informację o czasie trwania czynności w przeszłości.
Scenariusz A: "Gdybym wtedy nie robił tego tak długo..." (IF)
Wzór: If + Past Perfect Continuous + ... would have + 3 form
- If I had been looking at the road, I wouldn't have crashed. (Gdybym [w sposób ciągły] patrzył na drogę...).
- If it hadn't been snowing all night, the road would be open. (Gdyby nie padało całą noc...).
Scenariusz B: "To bym wtedy robił przez długi czas..." (WOULD)
Wzór: If + Past Perfect + ... would have been + verb-ing
- If the flight hadn't been cancelled, we would have been flying over the ocean at this time yesterday. (Lecielibyśmy / bylibyśmy w trakcie lotu).
4. Mixed Conditionals (Wyższa Szkoła Jazdy)
To ulubiona część egzaminów na C1/C2. Mieszamy czasy, bo przyczyna jest w przeszłości, a skutek (trwający!) w teraźniejszości.
Najczęstszy schemat: Przeszłość (Przyczyna) -> Teraźniejszość Continuous (Skutek)
- If I hadn't stayed up late last night (Przeszłość), I wouldn't be yawning now (Teraźniejszość). (Gdybym wczoraj nie siedział do późna, teraz bym nie ziewał).
- If he had taken the job (Przeszłość), he would be living in London now (Teraźniejszość). (Gdyby przyjął pracę, teraz mieszkałby w Londynie).
Styl Formalny: Inwersja
Chcesz zabrzmieć jak brytyjski dyplomata lub prawnik? Użyj inwersji (wyrzuć "if"). To działa też z formami Continuous!
- Zamiast: If you are running late...
- Mów: Should you be running late, please call us.
- Zamiast: If he were working...
- Mów: Were he working today, he would know.
- Zamiast: If they had been paying attention...
- Mów: Had they been paying attention, they would have heard.
Podsumowanie w tabeli
| Tryb | Konstrukcja Continuous | Przykład | Znaczenie |
|---|---|---|---|
| 1st | IF + is/are doing | If she is sleeping, don't call. | Jeśli ona [teraz] śpi... |
| 2nd | IF + were doing | If I wasn't working, I'd go. | Gdybym [teraz] nie pracował... |
| 3rd | IF + had been doing | If I had been looking... | Gdybym wtedy patrzył... |
| Mix | WOULD BE doing | ...I would be sleeping now. | ...to teraz bym spał. |
Pułapka na koniec: Czasowniki statyczne
Pamiętaj! Niektórych czasowników (tzw. stative verbs) nie lubimy w formach Continuous, nawet w trybach warunkowych.
- ŹLE: If I were knowing the answer...
- DOBRZE: If I knew the answer...
- (Czasowniki typu: know, believe, understand, love, hate, own).