Spis treści
Dopełniacz saski krok po kroku: Zasady stawiania apostrofu
Zasada jest prosta: apostrof służy do pokazania przynależności. Jednak jego miejsce zależy od tego, czy słowo jest w liczbie pojedynczej, mnogiej, czy jest nieregularne.
Aby ułatwić Ci zapamiętanie, zebraliśmy najważniejsze zasady w jednej tabeli:
Tabela 1: Gdzie postawić apostrof?
| Rodzaj rzeczownika | Zasada | Przykład | Tłumaczenie |
|---|---|---|---|
| Liczba pojedyncza | Dodaj 's | Jack's laptop | Laptop Jacka |
| Liczba mnoga na -s | Dodaj tylko ' (apostrof) | The teachers' room | Pokój nauczycieli |
| Liczba mnoga nieregularna | Dodaj 's | The children's toys | Zabawki dzieci |
| Imiona na -s (np. James) | Dodaj 's LUB tylko ' | James's hat / James' hat | Kapelusz Jamesa |
Szczegółowe omówienie zasad:
1. Liczba pojedyncza: dodaj 's Dla jednej osoby, zwierzęcia lub rzeczy dopisujemy 's do rzeczownika.
- I love the cat's tail. (Podoba mi się ogon kota.)
- Emma's idea was brilliant. (Pomysł Emmy był genialny.)
2. Liczba mnoga zakończona na -s: tylko apostrof Gdy rzeczownik w liczbie mnogiej kończy się na "s", dokładamy sam apostrof na końcu wyrazu. To kluczowe, aby odróżnić jednego nauczyciela (teacher's) od wielu nauczycieli (teachers').
- We read the customers' reviews. (Czytaliśmy opinie klientów.)
- The players' shirts are red. (Koszulki zawodników są czerwone.)
3. Nieregularna liczba mnoga: dodaj 's Słowa takie jak children, women, men, people, mice nie kończą się na "s", więc traktujemy je jak liczbę pojedynczą – dopisujemy 's.
- They support women's rights. (Wspierają prawa kobiet.)
- The men's team won the final. (Męska drużyna wygrała finał.)
4. Imiona i nazwy kończące się na -s Tutaj masz wybór. W piśmie spotkasz obie formy, choć w mowie zazwyczaj słychać dodatkową sylabę /ɪz/.
- We borrowed the Torres' car. (Pożyczyliśmy samochód państwa Torres.)
- Welcome to Paris's museums. (Współczesny zapis często dopuszcza Paris's.)
Dopełniacz saski w praktyce: Kiedy go używamy?
Nie wszystko, co posiada, wymaga apostrofu. Oto sytuacje, w których dopełniacz saski brzmi najlepiej.
1. Ludzie, zwierzęta, organizacje i miejsca
Najczęściej używamy 's z istotami żywymi i nazwami traktowanymi jak jedność organizacyjna.
- My sister's coach is very strict. (Trener mojej siostry jest surowy.)
- The company's policy changed last year. (Polityka firmy zmieniła się w zeszłym roku.)
- Poland's economy is diversifying. (Gospodarka Polski się dywersyfikuje.)
- Today's agenda is short. (Dzisiejsza agenda jest krótka.)
2. Czas, ilość i dystans
To mniej oczywiste, ale bardzo naturalne zastosowanie. Używaj 's do opisów długości trwania, terminów i odległości.
- I need a day's rest. (Potrzebuję dnia odpoczynku.)
- She gave two weeks' notice. (Złożyła dwutygodniowe wypowiedzenie.)
- It's a five-minute walk from here. (To pięć minut spacerem stąd.)
- We live a stone's throw from the park. (Mieszkamy rzut kamieniem od parku.)
3. Sklepy i miejsca (Elipsa)
Często opuszczamy domyślny wyraz house, shop lub office, zostawiając samo 's. To tak zwana elipsa rzeczownika.
- I am at the dentist's. (Jestem u dentysty [w gabinecie].)
- We bought bread at the baker's. (Kupiliśmy chleb u piekarza.)
- Let's meet at my parents'. (Spotkajmy się u moich rodziców [w domu].)
4. Złożone wyrażenia (Compound nouns)
Gdy właściciel jest opisany kilkoma słowami (np. szwagierka lub sąsiad z naprzeciwka), apostrof dodajemy na samym końcu całej frazy.
- My sister-in-law's car is electric. (Samochód mojej szwagierki jest elektryczny.)
- The man next door's dog is friendly. (Pies sąsiada zza ściany jest przyjazny.)
- The Queen of England's speech was televised. (Przemówienie królowej Anglii transmitowano.)
Dopełniacz saski ('s) czy konstrukcja z "OF"?
To odwieczny dylemat: My brother's bike czy The bike of my brother?
Ogólna reguła:
- Dla ludzi i zwierząt preferuj 's (my brother's bicycle).
- Dla rzeczy i pojęć częściej używaj of (the roof of the house).
Jednak liczy się też brzmienie. Krótsze frazy lubią 's, długie i techniczne wolą of.
- Akceptowalne z rzeczami (personifikacja/związek): the car's engine, the plan's success, the company's growth.
- Ciężkie łańcuchy: Wybierz the end of the road zamiast the road's end.
Przykład w kontekście: Ana: Do you know the title of the book we discussed? (Znasz tytuł książki...?) Ben: Yes, and I also loved the author's style. (Tak, i lubiłem styl autora. Uwaga: the style of the author brzmiałoby tu nienaturalnie sztywno).
Konstrukcje specjalne (dla zaawansowanych)
1. Wspólna vs Oddzielna własność
Gdy mamy dwóch właścicieli, miejsce postawienia apostrofu zmienia znaczenie zdania. To bardzo ważny niuans!
Tabela 2: Mike i Anna – razem czy osobno?
| Konstrukcja | Gdzie jest apostrof? | Znaczenie | Przykład |
|---|---|---|---|
| Wspólna własność | Tylko przy ostatniej osobie | Mają jeden wspólny przedmiot | Mike and Anna's wedding was beautiful. (Jeden ślub). |
| Oddzielna własność | Przy każdej osobie | Każdy ma swój przedmiot | Mike's and Anna's cars are different. (Dwa różne auta). |
2. Podwójny dopełniacz (Double Genitive)
Czasami łączymy of z 's. Brzmi to skomplikowanie, ale pomaga wskazać "jednego z wielu".
- A friend of my father's (Jeden z przyjaciół mojego taty).
- That idea of Mary's saved us time (Ten konkretny pomysł Mary).
- A photo of Emma's (Jedno ze zdjęć, które posiada Emma – uwaga: a photo of Emma oznaczałoby zdjęcie przedstawiające Emmę!).
3. Łańcuchy (Chains)
Unikaj zbyt wielu apostrofów pod rząd, bo zdanie staje się nieczytelne.
- Zamiast: My brother's friend's cousin's house...
- Lepiej: The house of my brother's friend's cousin... (lub całkowicie przebuduj zdanie).
Najczęstsze błędy – Tabela "Do's and Don'ts"
Sprawdź, czy nie popełniasz tych popularnych błędów.
Tabela 3: Błędy w dopełniaczu saskim
| ❌ BŁĄD (Źle) | ✅ POPRAWNIE (Dobrze) | Wyjaśnienie |
|---|---|---|
| The apple's are red. | The apples are red. | Nie używaj apostrofu do tworzenia liczby mnogiej! |
| The students book. | The student's book. | Brak apostrofu zmienia znaczenie (książka studentów?). |
| The childrens' toys. | The children's toys. | Children to nieregularna liczba mnoga, wymaga 's, nie samego apostrofu. |
| The table's edge. | The edge of the table. | Dla rzeczy nieożywionych bezpieczniej używać of. |
| The dog wagged it's tail. | The dog wagged its tail. | It's = it is. Its = jego (psa). |
Wskazówka: It's to zawsze skrót od it is lub it has. Jeśli możesz rozwinąć skrót do "it is", użyj apostrofu. Jeśli nie – użyj its (np. The company increased its budget because it's growing).
Szybkie ćwiczenie
Spróbuj przetłumaczyć te wyrażenia na naturalny angielski, wybierając między 's a of. (Odpowiedzi poniżej).
- Kolor samochodu
- Torba mojej mamy
- Dwa tygodnie urlopu
- Okładka tej gazety
- Pies chłopca w niebieskiej kurtce
- The color of the car (Rzecz nieożywiona).
- My mother's bag (Osoba).
- Two weeks' holiday (Określenie czasu).
- The cover of this newspaper (Rzecz).
- The boy in the blue jacket's dog (Złożona fraza – apostrof na końcu).
Podsumowanie
Dopełniacz saski to potężne narzędzie, które sprawia, że zdania są krótsze i bardziej dynamiczne. Pamiętaj o najważniejszych zasadach na start:
- Do ludzi i zwierząt wybieraj 's.
- Do rzeczy i pojęć częściej wybieraj of.
- Plural na "-s" dostaje tylko sam apostrof (').
- Nieregularne liczby mnogie (children, men) dostają pełne 's.
Mini słowniczek tematyczny
- Saxon Genitive – dopełniacz saski (konstrukcja dzierżawcza).
- Apostrophe – znak apostrofu (').
- Possessor – posiadacz (człon z apostrofem).
- Double genitive – podwójny dopełniacz (a friend of John's).
- Compound noun – rzeczownik złożony (np. sister-in-law).
- Inanimate noun – rzeczownik nieożywiony (zwykle łączy się z of).