Mowa zależna: polecenia i prośby bez tajemnic!

Wyobraź sobie taką sytuację: szef prosi Cię o przygotowanie raportu na jutro. Chwilę później dzwoni do Ciebie kolega z zespołu i pyta, co się dzieje. Jak mu to przekażesz? Prawdopodobnie powiesz coś w stylu: "Szef powiedział mi, żebym przygotował raport". Gratulacje! Właśnie użyłeś/aś mowy zależnej dla poleceń. To jedna z tych konstrukcji gramatycznych, która przenosi naszą komunikację na wyższy poziom, pozwalając na płynne i naturalne relacjonowanie rozmów. W języku angielskim, mowa zależna polecenia i prośby (reported orders and requests) ma swoją specyficzną i, co najważniejsze, bardzo logiczną strukturę. W tym artykule przeprowadzimy Cię przez nią krok po kroku. Zaczniemy od absolutnych podstaw, wyjaśnimy kluczową konstrukcję, pokażemy różnicę między najważniejszymi czasownikami, a na koniec przejdziemy do bardziej zaawansowanych zwrotów i praktycznych ćwiczeń. Niezależnie od tego, czy dopiero zaczynasz swoją przygodę z angielskim, czy chcesz usystematyzować swoją wiedzę, ten przewodnik rozwieje wszystkie Twoje wątpliwości.

Czym jest mowa zależna polecenia i prośby? Fundamenty, które musisz znać

Zanim zagłębimy się w szczegółowe reguły, ustalmy, czym w ogóle jest mowa zależna (reported speech lub indirect speech). Najprościej mówiąc, jest to sposób na przytaczanie czyjejś wypowiedzi bez użycia dosłownego cytatu. Zamiast mówić: Anna powiedziała: "Jestem zmęczona" (mowa niezależna, direct speech), mówimy: Anna powiedziała, że jest zmęczona (mowa zależna).

Kiedy relacjonujemy standardowe zdania oznajmujące, często musimy cofnąć czas gramatyczny (tzw. backshifting). Jeśli jednak chodzi o mowę zależną polecenia i prośby, sprawa jest znacznie prostsza i bardziej intuicyjna! Dlaczego? Ponieważ nie relacjonujemy faktu, który miał miejsce w przeszłości, ale czyjeś polecenie, rozkaz lub prośbę, która dotyczy wykonania jakiejś czynności. Zamiast skomplikowanych zmian czasów, używamy tu prostej i eleganckiej konstrukcji z bezokolicznikiem.

Spójrz na te przykłady:

• Mowa niezależna (Direct Speech): The doctor said to me, "Stop smoking." (Lekarz powiedział mi: "Proszę przestać palić.")
• Mowa zależna (Reported Speech): The doctor told me to stop smoking. (Lekarz powiedział mi, żebym przestał palić.)

Albo prośba:

• Mowa niezależna (Direct Speech): She said, "Can you help me, please?" (Powiedziała: "Czy możesz mi pomóc?")
• Mowa zależna (Reported Speech): She asked me to help her. (Poprosiła mnie, żebym jej pomógł.)

Co od razu rzuca się w oczy? Znika cudzysłów, a zdanie rozkazujące w formie trybu rozkazującego ("Stop smoking!") lub pytania będącego prośbą ("Can you help me?") zamienia się w konstrukcję z bezokolicznikiem z "to" (to stop, to help). To fundamentalna zasada, która jest podstawą całego tego zagadnienia. Co ciekawe, w przeciwieństwie do zdań oznajmujących w mowie zależnej, tutaj rzadko używamy spójnika "that". Konstrukcja jest bardziej bezpośrednia i skupiona na czynności. To właśnie ta prostota sprawia, że opanowanie mowy zależnej dla poleceń i próśb jest doskonałym krokiem w stronę płynniejszego i bardziej naturalnego posługiwania się językiem angielskim.

Budowa zdań w mowie zależnej dla poleceń: kluczowa konstrukcja

Przejdźmy do sedna, czyli do konkretnej formuły, która rządzi tym typem zdań. Jak już zauważyliśmy, jest ona niezwykle regularna i łatwa do zapamiętania. Kiedy chcesz zamienić bezpośrednie polecenie lub prośbę na mowę zależną, niemal zawsze będziesz korzystać z tego samego schematu. To Twój gramatyczny "przepis", który sprawdzi się w większości sytuacji. Zapamiętaj go dobrze, a budowa zdań w mowie zależnej dla poleceń przestanie być dla Ciebie problemem.

Kluczowa formuła: Czasownik + Osoba + Bezokolicznik z "to"

Podstawowa konstrukcja, którą musisz opanować, wygląda następująco:

Czasownik wprowadzający + Dopełnienie (Osoba) + to-infinitive (Bezokolicznik)

Rozłóżmy to na czynniki pierwsze:

1. Czasownik wprowadzający (Reporting Verb): To słowo, które informuje nas o charakterze wypowiedzi. Najczęściej będą to tell (powiedzieć, kazać) lub ask (prosić), ale jak zobaczysz później, wachlarz możliwości jest znacznie szerszy (np. order, advise, warn).
2. Dopełnienie (Object): Osoba, do której skierowane było polecenie lub prośba. Zawsze musimy określić, komu coś kazano lub kogo o coś poproszono (np. me, him, her, us, them, the students).
3. to-infinitive: Czyli bezokolicznik z "to". Jest to forma czasownika, która opisuje czynność do wykonania (np. to open, to be quiet, to finish). To właśnie ta część zastępuje oryginalne zdanie w trybie rozkazującym.

Przykłady w praktyce

Zobaczmy, jak ta konstrukcja działa na konkretnych przykładach. Przeanalizujemy transformację z mowy niezależnej na zależną.

Przykład 1: Polecenie

• Mowa niezależna: The teacher said to the students, "Open your books."
• Analiza: Kto mówi? Nauczyciel. Do kogo? Do uczniów. Co każe zrobić? Otworzyć książki.
• Mowa zależna: The teacher told the students to open their books.
• (Czasownik: told, Osoba: the students, Bezokolicznik: to open)

Przykład 2: Prośba

• Mowa niezależna: My brother said, "Could you pass me the salt, please?"
• Analiza: Kto mówi? Mój brat. Do kogo? Do mnie (domyślnie). O co prosi? O podanie soli.
• Mowa zależna: My brother asked me to pass him the salt.
• (Czasownik: asked, Osoba: me, Bezokolicznik: to pass)

Przykład 3: Instrukcja

• Mowa niezależna: The GPS said, "Turn left at the next intersection."
• Analiza: Co mówi? GPS. Co każe zrobić? Skręcić w lewo.
• Mowa zależna: The GPS told me to turn left at the next intersection.
• (Czasownik: told, Osoba: me, Bezokolicznik: to turn)

Jak widać, zasada jest uniwersalna. Kluczem jest zidentyfikowanie, kto mówi, do kogo i jaką czynność należy wykonać, a następnie ułożenie tych elementów według wzoru. To naprawdę takie proste! Warto zauważyć, że zaimki osobowe i dzierżawcze mogą wymagać zmiany, tak jak w przykładzie z książkami ("your books" -> "their books") czy solą ("pass me" -> "pass him"), aby zachować logiczny sens wypowiedzi.

Tell vs. Ask: Subtelna różnica, która zmienia wszystko

W świecie mowy zależnej dla poleceń i próśb, dwa czasowniki królują niepodzielnie: tell oraz ask. Na pierwszy rzut oka mogą wydawać się podobne, ale diabeł tkwi w szczegółach. Zrozumienie subtelnej różnicy między nimi jest kluczowe, aby precyzyjnie oddać intencję oryginalnej wypowiedzi. Użycie niewłaściwego słowa może całkowicie zmienić ton relacjonowanej sytuacji – z grzecznej prośby zrobić surowy rozkaz lub odwrotnie.

Tell – kiedy przekazujesz polecenie lub instrukcję

Czasownik tell (w formie przeszłej told) używamy wtedy, gdy relacjonujemy polecenie, rozkaz, instrukcję lub stanowcze zalecenie. Sugeruje on pewien stopień autorytetu po stronie mówiącego. Osoba, która wydaje polecenie, oczekuje, że zostanie ono wykonane. To nie jest sugestia, to jest dyrektywa.

Pomyśl o sytuacjach, w których jedna osoba ma władzę lub wiedzę, której brakuje drugiej:

• Nauczyciel do ucznia: The teacher told us to be quiet. (Nauczyciel kazał nam być cicho.)
• Rodzic do dziecka: My mum told me to clean my room. (Moja mama kazała mi posprzątać pokój.)
• Lekarz do pacjenta: The doctor told him to take the medicine twice a day. (Lekarz kazał mu brać lekarstwo dwa razy dziennie.)
• Szef do pracownika: My boss told me to finish the project by Friday. (Szef kazał mi skończyć projekt do piątku.)

W każdym z tych przypadków konstrukcja "told somebody to do something" idealnie oddaje charakter wypowiedzi. Relacjonujemy, że ktoś przekazał nam lub komuś innemu jasne wytyczne do wykonania.

Ask – kiedy relacjonujesz prośbę

Czasownik ask używamy, gdy chcemy zrelacjonować prośbę. Oryginalna wypowiedź często zawiera słowa takie jak "please", "could you...?", "would you...?". Ask nie niesie ze sobą żadnego przymusu. To wyraz tego, że ktoś poprosił o przysługę, a jej spełnienie zależy od dobrej woli adresata.

Spójrz na przykłady, które wyraźnie pokazują charakter prośby:

• Prośba o pomoc: He asked me to help him with his luggage. (Poprosił mnie, żebym pomógł mu z bagażem.) - Oryginalnie: "Could you help me with my luggage, please?"
• Grzeczna prośba w biurze: Sarah asked Tom to send her the email. (Sarah poprosiła Toma, żeby wysłał jej maila.) - Oryginalnie: "Tom, would you mind sending me the email?"
• Prośba o pożyczenie czegoś: My flatmate asked me to lend him some money. (Mój współlokator poprosił mnie, żebym pożyczył mu trochę pieniędzy.) - Oryginalnie: "Can you lend me some money?"

Co się stanie, gdy ich użyjemy zamiennie?

Porównajmy dwa zdania:

1. He told me to open the window. (Kazał mi otworzyć okno.)
2. He asked me to open the window. (Poprosił mnie, żebym otworzył okno.)

Zdanie numer 1 sugeruje, że mówiący miał autorytet (np. był naszym przełożonym) lub sytuacja była nagląca (np. w pokoju było pełno dymu). Zdanie numer 2 opisuje zwykłą, grzeczną prośbę. Różnica między `tell` a `ask` w mowie zależnej to nie tylko kwestia gramatyki, ale przede wszystkim kontekstu i relacji międzyludzkich. Wybierając odpowiedni czasownik, stajesz się bardziej precyzyjnym i świadomym użytkownikiem języka angielskiego.

Konstrukcja poleceń przeczących: Jak powiedzieć "nie rób tego"?

Do tej pory zajmowaliśmy się relacjonowaniem poleceń i próśb, które dotyczyły wykonania jakiejś czynności ("Zrób to!", "Proszę, pomóż mi"). Ale co w sytuacji, gdy oryginalna wypowiedź jest zakazem lub prośbą o zaniechanie czegoś? Jak przekazać w mowie zależnej komunikaty w stylu "Nie dotykaj!", "Proszę, nie spóźnij się" czy "Nie martw się"? Na szczęście, zasada jest równie prosta i logiczna, jak w przypadku poleceń twierdzących. Kluczem jest jedno małe, ale niezwykle ważne słówko: not.

Formuła dla przeczeń: Czasownik + Osoba + not to + Bezokolicznik

Kiedy w mowie niezależnej pojawia się polecenie przeczące, najczęściej zaczyna się ono od "Don't". Aby zamienić je na mowę zależną, po prostu zastępujemy "Don't" konstrukcją "not to" i umieszczamy ją tuż przed bezokolicznikiem.

Schemat wygląda więc następująco:

Czasownik wprowadzający + Dopełnienie (Osoba) + not + to-infinitive (Bezokolicznik)

To wszystko! Nie ma tu żadnych dodatkowych operatorów ani skomplikowanych zmian. Słówko "not" załatwia całą sprawę. To doskonały przykład na to, jak ekonomiczny i precyzyjny potrafi być język angielski.

Przykłady zakazów i negatywnych próśb

Zobaczmy, jak ta konstrukcja poleceń przeczących działa w praktyce na różnych przykładach.

Przykład 1: Stanowczy zakaz

• Mowa niezależna: The museum guard said to the tourists, "Don't touch the paintings."
• Analiza: Kto mówi? Strażnik. Do kogo? Do turystów. Czego zakazuje? Dotykania obrazów.
• Mowa zależna: The museum guard told the tourists not to touch the paintings.

Przykład 2: Prośba o niezrobienie czegoś

• Mowa niezależna: She said to me, "Please, don't be late."
• Analiza: Kto mówi? Ona. Do kogo? Do mnie. O co prosi? O nie spóźnianie się. Użyjemy czasownika ask, ponieważ jest to prośba.
• Mowa zależna: She asked me not to be late.

Przykład 3: Rodzicielska przestroga

• Mowa niezależna: My father said, "Don't talk to strangers."
• Analiza: Kto mówi? Mój tata. Do kogo? Do mnie. Czego zabrania? Rozmawiania z nieznajomymi.
• Mowa zależna: My father told me not to talk to strangers.

Przykład 4: Uspokajanie kogoś

• Mowa niezależna: The doctor said to her, "Don't worry."
• Analiza: Kto mówi? Lekarz. Do kogo? Do niej. Co zaleca? Aby się nie martwiła.
• Mowa zależna: The doctor told her not to worry.

Jak widać, mechanizm jest identyczny we wszystkich przypadkach. Niezależnie od tego, czy jest to surowy zakaz, czy delikatna prośba, transformacja "Don't..." w "not to..." jest uniwersalna. Opanowanie tej zasady to kolejny milowy krok w nauce płynnego relacjonowania rozmów. To jedno z tych zagadnień, gdzie po zapamiętaniu prostej reguły, reszta staje się już tylko praktyką.

Więcej niż "tell" i "ask": Czasowniki, które wzbogacą Twój język

Chociaż tell i ask są absolutną podstawą i pokrywają 90% codziennych sytuacji, zaawansowany użytkownik angielskiego wie, że precyzja języka leży w niuansach. Angielski oferuje bogaty wachlarz czasowników wprowadzających (reporting verbs), które pozwalają znacznie dokładniej oddać ton i intencję oryginalnej wypowiedzi. Używanie ich świadczy o Twoim wyższym poziomie zaawansowania i sprawia, że Twoja mowa staje się bardziej barwna i wyrafinowana. Zamiast mówić, że ktoś po prostu coś "powiedział" lub o coś "poprosił", możesz określić, czy doradzał, ostrzegał, rozkazywał czy zachęcał.

Wszystkie poniższe czasowniki łączą się z tą samą, znaną nam już konstrukcją: czasownik + osoba + to-infinitive.

Czasowniki wyrażające radę lub zachętę

• advise (radzić): Używane, gdy ktoś udziela profesjonalnej lub poważnej rady.
  • Direct: "You should see a lawyer," the expert said to him.
  • Reported: The expert advised him to see a lawyer.
• encourage (zachęcać): Gdy ktoś motywuje lub dodaje komuś otuchy do zrobienia czegoś.
  • Direct: "Go on, apply for the job!" my friend said to me.
  • Reported: My friend encouraged me to apply for the job.
• remind (przypominać): Gdy ktoś przypomina o konieczności wykonania jakiejś czynności.
  • Direct: "Don't forget to buy milk," she said to her husband.
  • Reported: She reminded her husband to buy milk.

Czasowniki wyrażające silne polecenie lub zakaz

• order (rozkazywać): Znacznie silniejsze niż tell. Używane w kontekście wojskowym, policyjnym lub w sytuacji bardzo wyraźnej hierarchii.
  • Direct: "Drop your weapon!" the police officer shouted at the criminal.
  • Reported: The police officer ordered the criminal to drop his weapon.
• forbid (zabraniać): Bardzo formalne i mocne słowo oznaczające zakaz. Użycie go od razu nadaje zdaniu negatywny sens, więc nie dodajemy już "not".
  • Direct: "You are not to enter this room," the sign said.
  • Reported: The sign forbade anyone to enter the room. (Uwaga na inną konstrukcję)
    Alternatywnie, z czasownikiem tell: The sign told people not to enter the room.
• warn (ostrzegać): Używane, gdy ktoś ostrzega przed niebezpieczeństwem lub negatywnymi konsekwencjami. Może być użyte zarówno w zdaniach twierdzących (ostrzegać, by coś zrobić), jak i przeczących (ostrzegać, by czegoś nie robić).
  • Direct: "Be careful, the floor is wet," he said to us.
  • Reported: He warned us to be careful because the floor was wet.
  • Direct: "Don't go into the old house," she told the children.
  • Reported: She warned the children not to go into the old house.

Używanie tych czasowników to jak przejście z czarno-białej telewizji na obraz w 4K. Komunikat jest ten sam, ale jego jakość i precyzja są nieporównywalnie większe. Zamiast mówić: He told me not to go there, możesz powiedzieć: He warned me not to go there, co od razu dodaje dramatyzmu i pokazuje, że nie była to zwykła sugestia. Eksperymentuj z tymi słowami, a zobaczysz, jak bardzo wzbogaci to Twój angielski.

Mowa zależna polecenia i prośby w praktyce: Ćwiczenia z odpowiedziami

Teoria jest ważna, ale nic nie utrwala wiedzy tak dobrze, jak praktyka. Teraz nadszedł czas, aby sprawdzić, czy opanowałeś/aś zasady tworzenia mowy zależnej dla poleceń i próśb. Poniżej znajdziesz serię zdań w mowie niezależnej. Twoim zadaniem jest przekształcenie ich na mowę zależną, używając odpowiedniego czasownika wprowadzającego (w większości przypadków tell lub ask, ale spróbuj też użyć innych, jeśli pasują!) oraz poprawnej konstrukcji. Powodzenia!

Ćwiczenia do wykonania

Przekształć poniższe zdania z mowy niezależnej (direct speech) na mowę zależną (reported speech). Zwróć uwagę na kontekst, aby wybrać najlepszy czasownik wprowadzający.

1. The librarian said to the children, "Be quiet in the library."
2. My dentist said, "You should brush your teeth more often."
3. The flight attendant said, "Please fasten your seatbelts."
4. My friend said to me, "Don't tell anyone my secret."
5. The coach shouted to the players, "Run faster!"
6. "Could you open the window for me, please?" Tom said to Jane.
7. The sign on the wall said, "Do not feed the animals."
8. "Remember to call your grandmother," my mother said to me.
9. The general said to the soldiers, "Attack!"
10. "Don't worry about the exam. You'll be fine," the teacher said to her.

---

Klucz odpowiedzi

Sprawdź swoje odpowiedzi poniżej. Pamiętaj, że czasem możliwe są drobne wariacje, zwłaszcza w wyborze czasownika wprowadzającego, ale struktura gramatyczna powinna być zgodna z podanymi rozwiązaniami.

1. The librarian told the children to be quiet in the library.
   (Bibliotekarz kazał dzieciom być cicho w bibliotece.)
2. My dentist advised me to brush my teeth more often.
   (Mój dentysta doradził mi, abym częściej mył zęby. "Told me" również byłoby poprawne, ale "advised" lepiej oddaje charakter rady.)
3. The flight attendant asked the passengers to fasten their seatbelts.
   (Stewardesa poprosiła pasażerów o zapięcie pasów.)
4. My friend told me not to tell anyone his secret. / My friend asked me not to tell anyone his secret.
   (Mój przyjaciel powiedział mi / poprosił mnie, żebym nikomu nie mówił jego sekretu.)
5. The coach told the players to run faster. / The coach shouted at the players to run faster.
   (Trener kazał zawodnikom biec szybciej.)
6. Tom asked Jane to open the window for him.
   (Tom poprosił Jane, żeby otworzyła dla niego okno.)
7. The sign warned people not to feed the animals. / The sign told people not to feed the animals.
   (Znak ostrzegał ludzi / informował ludzi, aby nie karmili zwierząt.)
8. My mother reminded me to call my grandmother.
   (Moja mama przypomniała mi, żebym zadzwonił do babci.)
9. The general ordered the soldiers to attack.
   (Generał rozkazał żołnierzom atakować.)
10. The teacher told her not to worry about the exam and that she would be fine. / The teacher encouraged her not to worry about the exam.
    (Nauczyciel powiedział jej, żeby się nie martwiła egzaminem. "Encouraged" dodaje element otuchy.)

Jak Ci poszło? Jeśli większość odpowiedzi jest poprawna, świetna robota! Jeśli napotkałeś/aś trudności, wróć do wcześniejszych sekcji i przeanalizuj przykłady. Pamiętaj, praktyka czyni mistrza!

Kluczowe Wnioski (Quick Takeaways)

• Prosta konstrukcja: Mowa zależna dla poleceń i próśb opiera się na schemacie: czasownik + osoba + to-infinitive.
• Bez cofania czasów: W przeciwieństwie do zdań oznajmujących, tutaj nie musisz martwić się o następstwo czasów (backshifting).
• Tell vs. Ask: Używaj tell (told) do poleceń i instrukcji, a ask (asked) do próśb. To kluczowa różnica w tonie wypowiedzi.
• Przeczenia są łatwe: Aby stworzyć polecenie przeczące, po prostu dodaj not przed to-infinitive (np. He told me not to go).
• Wzbogać swoje słownictwo: Nie ograniczaj się do tell i ask. Używaj czasowników takich jak advise, warn, order, remind, encourage, aby Twoja mowa była bardziej precyzyjna.
• Zmiana zaimków: Pamiętaj o dostosowaniu zaimków osobowych i dzierżawczych (np. "your" -> "my", "me" -> "him") do kontekstu zdania.

Podsumowanie: Twoja droga do mistrzostwa w mowie zależnej

Dotarliśmy do końca naszej podróży po świecie mowy zależnej dla poleceń i próśb. Jak widzisz, to zagadnienie, które na początku może wydawać się skomplikowane, w rzeczywistości opiera się na kilku prostych i logicznych zasadach. Kluczem jest opanowanie podstawowej konstrukcji `czasownik + osoba + to-infinitive`, zrozumienie fundamentalnej różnicy między `tell` a `ask` oraz zapamiętanie, jak tworzyć przeczenia za pomocą słówka `not`. Opanowanie tej umiejętności to ogromny krok naprzód w płynności komunikacji. Pozwala na swobodne relacjonowanie rozmów, przekazywanie instrukcji i opowiadanie historii w naturalny, dynamiczny sposób.

Pamiętaj, że gramatyka nie jest celem samym w sobie, ale narzędziem, które ma Ci służyć do lepszego wyrażania siebie. Im pewniej będziesz się czuć z takimi strukturami, tym łatwiej przyjdzie Ci skupienie się na tym, co chcesz powiedzieć, a nie na tym, jak to zrobić. Dziś poznałeś teorię i przećwiczyłeś ją w praktyce. Teraz najważniejsze jest, aby zacząć używać tej wiedzy w codziennych sytuacjach – słuchając, czytając i, przede wszystkim, mówiąc po angielsku.

Jeśli czujesz, że chcesz zgłębić ten i inne tematy pod okiem doświadczonych lektorów, którzy w przystępny sposób wyjaśnią Ci nawet najbardziej zawiłe kwestie, zapraszamy do proangielski.pl. W naszej szkole stawiamy na praktyczne podejście i przyjazną atmosferę, w której nauka staje się przyjemnością. Zrób kolejny krok i pozwól nam pomóc Ci osiągnąć Twoje językowe cele!

Najczęściej Zadawane Pytania (FAQ)

Przydatne zwroty

• Reporting Verbs (Czasowniki wprowadzające):
  • To tell somebody to do something - powiedzieć komuś, żeby coś zrobił
  • To ask somebody to do something - poprosić kogoś, żeby coś zrobił
  • To order somebody to do something - rozkazać komuś, żeby coś zrobił
  • To advise somebody to do something - doradzić komuś, żeby coś zrobił
  • To warn somebody (not) to do something - ostrzec kogoś, żeby (nie) robił czegoś
  • To remind somebody to do something - przypomnieć komuś, żeby coś zrobił
  • To encourage somebody to do something - zachęcić kogoś, żeby coś zrobił
  • To forbid somebody to do something - zabronić komuś robienia czegoś
• Struktury zdaniowe:
  • He told me to... - Powiedział mi, żebym...
  • She asked him not to... - Poprosiła go, żeby nie...
  • They were advised to... - Doradzono im, aby...

Źródła

1. Cambridge Dictionary. (n.d.). Reported speech: commands, requests and advice. Retrieved from https://dictionary.cambridge.org/grammar/british-grammar/reported-speech-commands-requests-and-advice
2. British Council. (n.d.). Reported speech: orders, requests & suggestions. Retrieved from https://learnenglish.britishcouncil.org/grammar/b1-b2-grammar/reported-speech-orders-requests-suggestions
3. Oxford Learner's Dictionaries. (n.d.). Reported Speech. Retrieved from https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/grammar/online-grammar/reported-speech