Określniki (Determiners): Małe Słowa, Wielkie Znaczenie. Kompletny Przewodnik po Angielskiej Gramatyce

Określniki w języku angielskim: definicja, przykłady i zasady, które naprawdę działają

Przedimki jako określniki: a, an, the i zero article

Przedimki (articles) to najczęściej spotykane określniki. W angielskim mamy trzy możliwości: a/an, the oraz tzw. brak przedimka (zero article).

A i an: pierwszy kontakt z rzeczownikiem

Używamy a/an, gdy wspominamy o czymś po raz pierwszy lub o jednym egzemplarzu z danej grupy, wyłącznie z policzalnymi w liczbie pojedynczej.

• a przed dźwiękiem spółgłoskowym: a cat, a big house, a university (tu brzmi jak ju-).
• an przed dźwiękiem samogłoskowym: an apple, an hour (nieme h), an MBA.

Przykłady: She is a doctor. I saw an interesting movie.

The: wiemy, o co chodzi

The sygnalizuje, że mówimy o czymś znanym rozmówcom lub jedynym w swoim rodzaju.

• Rzeczy unikalne: the sun, the internet.
• Druga wzmianka: I bought a car. The car is red.
• Najwyższy stopień: the best idea, the most important point.
• Geografia i instytucje: the Alps, the Baltic Sea, the Louvre.

Uwaga na miejsca-instytucje: mówimy go to school, be at work bez the, gdy mamy na myśli funkcję miejsca. Gdy chodzi o konkretny budynek, używamy the: I went to the school to talk to the headteacher.

Zero article: gdy mówimy ogólnie

Brak przedimka dotyczy najczęściej rzeczowników niepoliczalnych i liczby mnogiej, gdy mówimy ogólnie: Books are expensive, Time is money. Bez przedimka występują także posiłki i części dnia z posiłkami: have breakfast, at lunchtime. Wyjątek: uszczegółowienie przyimkiem lub zdaniem wprowadza the: the lunch we had yesterday.

Mini-dialog: a/an vs the w praktyce

Anna: I’m looking for a job in marketing.
Tom: That’s great! Did you get the job you applied for?

W pierwszym zdaniu mamy ogólną wzmiankę a job. W drugim the job odnosi się do konkretnej oferty znanej rozmówcom.

Zaimki wskazujące jako określniki: this, that, these, those

Zaimki wskazujące (demonstratives) określają dystans fizyczny lub mentalny. This/these są blisko, that/those raczej dalej. Dotyczy to także czasu: this morning vs that day.

• This book is amazing. These shoes are new.
• That car over there is electric. Those mountains look beautiful.

Ciekawostka: w prezentacjach this często sygnalizuje to, co zaraz pokażesz, np. In this slide, you can see...

Określniki dzierżawcze: my, your, his, her, its, our, their

Określniki dzierżawcze mówią o przynależności i zawsze stoją przed rzeczownikiem: my phone, her idea, their plan. Nie używamy apostrofu: its to forma dzierżawcza, a it’s to skrót od it is.

• He forgot his keys.
• The dog wagged its tail.
• We love our neighborhood.

Unikaj podwójnego określania własności: poprawnie John’s car albo his car, nie the John’s car.

Określniki ilościowe w języku angielskim: some, any, no i spółka

Określniki ilościowe (quantifiers) doprecyzowują liczbę lub ilość i często zależą od tego, czy rzeczownik jest policzalny (countable) czy niepoliczalny (uncountable).

Some, any, no

• some zwykle w twierdzeniach: We need some help, She bought some apples.
• any w pytaniach i przeczeniach: Do you have any questions?, We don’t have any time.
• no to zwięzła forma przeczenia: There is no milk znaczy to samo co There isn’t any milk.
• Some w uprzejmych ofertach i prośbach: Would you like some coffee?

Much, many, a lot of, plenty of

• many z policzalnymi: Not many people know this.
• much z niepoliczalnymi: We don’t have much information.
• a lot of/lots of uniwersalne, częste w mowie: a lot of books, a lot of traffic.
• plenty of podkreśla wystarczającą ilość: There’s plenty of time.
• Stopniowanie i intensyfikacja: too many emails, too much work, as many as 50 participants, enough time.

Little, a little, few, a few

• a few z policzalnymi, znaczenie pozytywne: We have a few ideas (wystarczy).
• few z policzalnymi, znaczenie negatywne: We have few options (to problem).
• a little z niepoliczalnymi, pozytywnie: a little time.
• little z niepoliczalnymi, negatywnie: little progress.

Dokładne ilości i przybliżenia

• several kilka, a couple of para, dozens of dziesiątki, hundreds of setki.
• Różnica: a number of problems zwykle czasownik w liczbie mnogiej, ale the number of problems z czasownikiem w liczbie pojedynczej.

Określniki dystrybutywne: each, every, both, either, neither

Ta grupa mówi o rozdzielaniu i wyborze.

• each podkreśla jednostkowość, łączy się z liczbą pojedynczą: Each student has a locker. Struktura each of + liczba mnoga: Each of the students was lub w mowie potocznej were.
• every akcentuje ogół: Every classroom has a projector. Nie używaj z liczbą mnogą bezpośrednio.
• both dla dwóch: Both options are good, both of the options.
• either jeden z dwóch: Either day works for me.
• neither żaden z dwóch: Neither answer is correct.

Pytające określniki: which, what, whose

Określniki pytające stoją przed rzeczownikiem i tworzą pytania.

• which gdy zakres jest ograniczony: Which book should I buy?
• what gdy zakres jest szeroki: What job would suit me?
• whose pyta o własność: Whose keys are these?

W pytaniach pośrednich zachowujemy szyk zdania oznajmującego: Could you tell me which train I should take?

Przedokreślniki i intensyfikatory: such, what, so, all, both, half

Niektóre słowa mogą poprzedzać główny określnik, wzmacniając sens frazy.

• such + a/an + przymiotnik + rzeczownik: such a nice idea. Z mnogością: such nice ideas.
• what w wykrzyknieniach: What a surprise!
• so many/so much: so many people, so much noise.
• all, both, half przed określnikami centralnymi: all the students, both these options, half an hour.
• double, twice: double the price, twice the size.

Kolejność określników: jak układać słowa w frazie rzeczownikowej

W uproszczeniu można przyjąć kolejność: predeterminer → główny określnik → postdeterminer → przymiotniki → rzeczownik.

• Predeterminery: all, both, half.
• Główny określnik: the, a/an, this/that/these/those, my/your...
• Postdeterminery: liczebniki i ilości: two, several, many.

Przykłady naturalnej kolejności:

• all my three children (nie: my all three children).
• both these solutions.
• such a big problem.
• the first three days, my two best friends.

Policzalne i niepoliczalne: szybkie przypomnienie

Wybór określnika zależy od policzalności rzeczownika. Popularne niepoliczalne to: advice, information, furniture, luggage, equipment, research, news. Zamiast liczby mnogiej użyj wyrażeń porcjujących (partitives):

• a piece of advice, a bit of information.
• a piece of furniture, a piece of equipment.
• a bottle of water, a slice of bread, a cup of tea.

Przykład: zamiast informations mówimy some information lub a piece of information.

Najczęstsze błędy przy określnikach i proste sposoby, by ich uniknąć

• its vs it’s: its to dzierżawcze, it’s to it is lub it has.
• Podwójny określnik centralny: nie mówimy the my car. Wybierz the car albo my car.
• Niepotrzebne the przy ogólnikach: Nature is fragile (nie: the nature, chyba że mówisz o konkretnej naturze czegoś).
• Instytucje: be in hospital w znaczeniu jako pacjent, ale be in the hospital, gdy chodzi o konkretny budynek jako miejsce.
• Much w zdaniach twierdzących brzmi formalnie: w mowie lepiej a lot of.
• Few/little vs a few/a little: uważaj na różnicę nastawienia.

Minićwiczenie: wstaw poprawny określnik

Uzupełnij zdania: a/an/the/zero, this/that/these/those, my/your/its/our/their, some/any/no/much/many/a lot of, each/every/both/either/neither itp.

• 1. I bought ____ umbrella because ____ rain was getting stronger.
• 2. ____ information you gave me was very helpful.
• 3. Are ____ seats taken, or can we sit here?
• 4. We have ____ time left, so let’s take ____ short break.
• 5. ____ of the answers is correct; please try again.
• 6. ____ students must submit ____ assignments by Friday.
• 7. I spoke to ____ manager of the store, not ____ assistant.
• 8. ____ ideas are excellent; let’s use ____ best one.

Proponowane odpowiedzi:

• 1. an, the
• 2. The
• 3. these
• 4. a little, a
• 5. Neither
• 6. Every, their
• 7. the, the
• 8. Both, the

Podsumowanie: określniki to małe słowa o wielkiej mocy

Gdy opanujesz określniki, Twoje zdania staną się krótsze, jaśniejsze i bardziej naturalne: the reason zamiast the reason why it is so is because...; a few vs few zmieni ton wypowiedzi, a poprawne użycie this/that wzmocni przekaz. Ćwicz na żywych przykładach: opisuj zdjęcia (these people, that building), porównuj opcje (either option, neither idea), a w mailach świadomie dobieraj rejestr (a lot of vs much). Jeśli chcesz przećwiczyć to w rozmowie i dostać natychmiastowy feedback, zapisz się na zajęcia w naszej szkole – przerobimy dokładnie te struktury na realnych scenariuszach.

Słowniczek tematyczny

• determiner określnik, słowo przed rzeczownikiem, np. this book, my idea, some water
• article przedimek: a, an, the
• zero article brak przedimka w konstrukcjach ogólnych, np. Books are useful
• quantifier określnik ilościowy, np. many, much, a few, some
• countable noun rzeczownik policzalny, np. a book, two chairs
• uncountable noun rzeczownik niepoliczalny, np. water, information
• predeterminer wyraz przed głównym określnikiem, np. all the students, half an hour
• distributive określnik dystrybutywny, np. each, every, either, neither
• possessive determiner określnik dzierżawczy, np. my, your, their
• demonstrative określnik wskazujący, np. this, that, these, those