Przedimki a/an vs the: Opanuj klucz do płynności w angielskim

Przedimki a, an, the: kompletny przewodnik dla uczących się angielskiego

A czy an? Zasada wymowy, pułapki i szybkie testy

a i an to przedimki nieokreślone (indefinite articles). Używamy ich wyłącznie z rzeczownikami policzalnymi w liczbie pojedynczej, gdy mówimy o czymś po raz pierwszy lub o jednym z wielu możliwych egzemplarzy.

Kluczowa zasada: decyzję podejmujemy na podstawie dźwięku, nie litery.

• a przed dźwiękiem spółgłoskowym: a car, a big apple, a useful tip (pierwszy dźwięk to /j/ jak w you).
• an przed dźwiękiem samogłoskowym: an apple, an hour (nieme h), an honest person, an MBA (litera M brzmi /em/).

Pułapki, na które wszyscy wpadają:

• a university, a European country – choć zaczynają się na literę samogłoskową, pierwszy dźwięk to /j/, więc wybieramy a.
• a UFO sighting – UFO czytamy /juː-ef-oʊ/, więc zaczyna się od dźwięku spółgłoskowego /j/.
• an FBI agent, an SMS, an EU directive – nazwy liter F, S, E zaczynają się od samogłoski w wymowie.
• W brytyjskiej, bardziej tradycyjnej wymowie czasem spotkasz an historic event; we współczesnym angielskim częstsze jest a historic event, bo h jest wymawiane.

Najważniejsze zastosowania a/an w praktyce

• Pierwsza wzmianka o nowej rzeczy: I bought a new phone.
• Jeden z wielu, bez doprecyzowania: Can I have a pen?
• Zawody, narodowości, role: She is an engineer. He is a pilot.
• Wyrażenia ilościowe i jednostki: a few friends, a little time, a couple of days, a hundred, half an hour, once a week.

Uwaga na znaczenie: few vs a few, little vs a little

• few to prawie wcale, zabarwienie negatywne: We have few options.
• a few to kilka, wystarczająco: We have a few options.
• little to mało, niewystarczająco: There is little time.
• a little to trochę, wystarczy: There is a little time.

Przedimek określony the: konkret, wyjątkowość i wspólny kontekst

the to przedimek określony (definite article). Używamy go, gdy mówiący i słuchacz wiedzą, o co konkretnie chodzi, albo gdy rzecz jest jedyna lub łatwo identyfikowalna z kontekstu.

• Druga wzmianka, nawiązanie do znanej rzeczy: I bought a new phone. The phone is fantastic.
• Rzeczy unikalne: the sun, the sky, the Earth, the internet.
• Kontekst sytuacyjny: Could you open the window? (to w tym pokoju).
• Instytucje i służby: the police, the media, the government – mówimy o konkretnej, rozpoznawalnej instytucji.

The a nazwy geograficzne i własne

• Zawsze z the: oceany i morza (the Pacific Ocean), rzeki i kanały (the Nile), łańcuchy górskie (the Alps), grupy wysp (the Bahamas), pustynie (the Sahara).
• Kraje w liczbie mnogiej lub z of/Republic/Kingdom/States: the Netherlands, the United States, the Czech Republic, the United Kingdom.
• Bez the: pojedyncze góry (Mount Everest), większość jezior (Lake Como), miasta i ulice (Warsaw, Oxford Street), parki (Central Park).
• Budynki i obiekty: często z the, gdy nazwa ma rzeczownik pospolity: the Eiffel Tower, the White House, ale Oxford University vs the University of Oxford.
• Media i tytuły: gazety zwykle z the: The Times, The Guardian.

The i gramatyka: superlativy, porządkowe, identyczność

• Stopień najwyższy: It was the most beautiful day. Uwaga: Most people to większość ludzi, bez the.
• Liczebniki porządkowe: the first, the second, the next chapter. Gdy mówimy o czasie: next week, last year bez the w znaczeniu „najbliższy”, „zeszły”.
• the same, the only, the whole, the very: We have the same idea. She was the only candidate. It took the whole day.
• Gatunek jako całość: The tiger is endangered (jako gatunek). Równie poprawne: Tigers are endangered.
• Instrumenty muzyczne: play the piano, play the guitar.

Cinema czy TV? The w kolokacjach dnia codziennego

• go to the cinema, go to the theatre, ale watch TV i on TV bez the. Radio zwykle z the: on the radio.
• Części dnia: in the morning, in the afternoon, in the evening, ale at night bez the.

Zero article: kiedy żadnego przedimka nie używamy

Zero article pojawia się, gdy mówimy ogólnie o rzeczach niepoliczalnych lub w liczbie mnogiej, przy większości nazw własnych oraz w wielu utartych połączeniach.

• Uogólnienia: Cats are independent. Water is essential. Kontrast: The cats in my house are lazy. The water in this bottle is cold.
• Imiona, nazwiska, miasta, większość krajów: Anna lives in Warsaw. They moved to Italy.
• Języki i przedmioty: He speaks German. History is my favourite subject.
• Posiłki: What’s for breakfast? We had lunch together. Z przymiotnikiem możliwe: a big breakfast, the dinner you cooked.
• Środki transportu: by car, by bus, by plane. Zob. różnica: on the bus (konkret), ale travel by bus (ogólnie).
• Utrwalone wyrażenia: go to bed, be at home, go to school/work/university, at sea, go to church.

Różnice znaczeniowe: budynek czy funkcja?

• go to school = jako uczeń; go to the school = do budynku szkoły (np. na zebranie).
• in hospital (BrE) = jako pacjent; in the hospital = w budynku szpitala. W AmE częściej in the hospital w obu znaczeniach, ale kontekst doprecyzowuje.
• go to prison = trafić do więzienia (jako więzień); go to the prison = iść do więzienia jako odwiedzający lub do budynku.

Najczęstsze błędy i szybkie triki, by ich uniknąć

• an advice i an information to błędy. advice i information są niepoliczalne. Użyj jednostek: a piece of advice, a bit of information, a piece of furniture, a bottle of water.
• The people vs people: People are tired (ogólnie). The people of Poland (konkretny zbiór).
• Nature i life ogólnie bez the: Nature is beautiful, Life is short. Z doprecyzowaniem: The nature of the problem, The life of a sailor.
• Internet: tradycyjnie the internet, w nowszych tekstach bywa bez the; w nauce trzymaj się formy z the.
• Next/last: next week, last year bez the, ale the next week = przez następną tydzień od wskazanego momentu w przeszłości.
• Jednostki jako porcje: a coffee, two waters w znaczeniu porcji w kawiarni to norma.

Mini-praktyka: krótkie dialogi i tłumaczenia

Dialog 1: W biurze podróży

A: We’re looking for a last-minute deal.
B: Would you like a beach holiday or a city break?
A: We’ve always wanted to see the Northern Lights.
B: In that case, the best option is Iceland. We can fly next week.

Dialog 2: U lekarza

A: I have a headache and a sore throat.
B: Take a seat, please. The nurse will take your temperature. Then I’ll prescribe an antibiotic if needed.
A: Should I go to the pharmacy today?
B: Yes, and drink a lot of water.

Krótkie tłumaczenia

• Otwórz proszę okno. – Please open the window.
• Szukam długopisu. – I’m looking for a pen.
• Koty są niezależne. – Cats are independent.
• To jest najlepszy pomysł. – This is the best idea.
• Spotkajmy się w przyszłym tygodniu. – Let’s meet next week.

Podsumowanie: szybka ściąga z przedimków a, an, the

• a/an – rzeczownik policzalny w liczbie pojedynczej, gdy mówisz o czymś po raz pierwszy lub o jednym z wielu; wybór zależy od dźwięku.
• the – coś konkretnego, znanego z kontekstu, unikalnego; superlatywy, liczebniki porządkowe, gatunki, instrumenty, wiele nazw geograficznych.
• zero article – uogólnienia z mnogą/niepoliczalnymi, większość nazw własnych, posiłki, języki, środki transportu i liczne kolokacje.
• Znaczenie zmienia się subtelnie: go to school vs go to the school, few vs a few, most vs the most.

Słowniczek tematyczny

• article – przedimek
• definite article – przedimek określony (the)
• indefinite article – przedimek nieokreślony (a, an)
• zero article – brak przedimka
• countable noun – rzeczownik policzalny
• uncountable noun – rzeczownik niepoliczalny
• vowel sound – dźwięk samogłoskowy
• consonant sound – dźwięk spółgłoskowy
• acronym/initialism – akronim/skrótowiec (np. EU, FBI)
• generic reference – odniesienie ogólne (np. Cats are...)
• specific reference – odniesienie do konkretu (np. the cats on the sofa)
• superlative – stopień najwyższy (np. the best)
• ordinal number – liczebnik porządkowy (np. the first)