Kto kogo? Opanuj pytania o podmiot i dopełnienie w angielskim!

Pytania o podmiot i dopełnienie – prosty przewodnik z przykładami

Różnica w jednym zdaniu

Zdanie wyjściowe: Shakespeare wrote Hamlet.

• Pytanie o podmiot (kto?): Who wrote Hamlet?
• Pytanie o dopełnienie (co?): What did Shakespeare write?

W pierwszym pytaniu who zastępuje podmiot i nie potrzebujemy do/does/did. W drugim pytamy o dopełnienie – więc wraca operator i inwersja.

Kiedy używać którego typu?

• Jeśli nie wiesz, kto/co wykonuje czynność – użyj pytania o podmiot: Who opened the window?
• Jeśli znasz wykonawcę i pytasz o obiekt – zadaj pytanie o dopełnienie: What did you open?

Pytania o podmiot (subject questions) – budowa i przykłady

Struktura bez operatora

Pytania o podmiot mają szyk jak zdanie twierdzące. Nie używasz wspomagającego do/does/did (tzw. do-support), chyba że jest on częścią czasu lub konstrukcji.

Wzór: Who/What/Which/Whose + czasownik (+ reszta zdania)

Ważne: w czasach z czasownikiem posiłkowym (np. is/are, has/have, will, can) ten czasownik zostaje, bo tworzy czas, nie jest „sztucznym” operatorem. Dlatego mówimy: Who is calling?, Who has arrived?

Subject questions w różnych czasach

• Present Simple: Who teaches this class? (nie: Who does teach... – chyba że dla kontrastu/emfazy)
• Past Simple: Who broke the projector?
• Present Continuous: Who is waiting at reception?
• Present Perfect: Who has taken my charger?
• Modals: Who can help us?, Who will lead the meeting?
• Strona bierna: Who was invited? / Who has been promoted?

Precyzowanie pytania za pomocą which i whose:

• Which team won? (z określonego zestawu)
• Whose phone just rang?

Zgoda orzeczenia (subject–verb agreement): Who często przyjmuje formę liczby pojedynczej, ale jeśli spodziewasz się wielu osób, naturalne jest: Who are coming to the workshop?

Mini-dialog (subject questions)

A: The report is brilliant!
B: Who wrote it?
A: Marta. And the charts?
B: What shows the sales spike?
A: The Q3 line chart.

Pytania o dopełnienie (object questions) – budowa i praktyka

Schemat QUASM – niezawodny przepis

W pytaniach o dopełnienie potrzebny jest operator i inwersja. Zapamiętaj skrót QUASM: Question word + Auxiliary + Subject + Main verb.

Wzór: Who/What/Which/Whose + do/does/did/is/are/was/were/has/have/will/can/should... + podmiot + czasownik podstawowy/III forma + reszta

Object questions – różne czasy i konstrukcje

• Present Simple: Who does Anna trust?
• Past Simple: What did they fix yesterday?
• Present Continuous: What are you working on?
• Present Perfect: Who have you spoken to?
• Modals: Which option should we choose?
• Strona bierna: What was the report written about?
• Phrasal verbs: Who did you look up to as a child?

Przyimki w pytaniach: naturalnie na końcu

W mowie codziennej przyimek często zostaje na końcu: Who were you talking to? W stylu formalnym przeniósłbyś go na początek: To whom were you talking? W praktyce, w rozmowie używaj pierwszej wersji.

Whom to formalna wersja dopełnieniowa who. W mowie potocznej: Who did you invite?; formalnie: Whom did you invite?

Czasowniki z dwoma dopełnieniami: give, send, show, tell itp.

• Who did you give the keys to?
• What did you give her?

Mini-dialog (object questions)

A: I bought something for the team.
B: What did you buy?
A: A coffee machine!
B: Nice! Who did you order it from?

Pytania o podmiot i dopełnienie – szybkie porównanie

• Cel: podmiot = „kto/co robi?”, dopełnienie = „kogo/co (wykonawca) robi?”
• Operator: podmiot = bez do/does/did (chyba że to część czasu), dopełnienie = z operatorem i inwersją
• Przykład bazowy: Marie Curie discovered polonium.
  • Podmiot: Who discovered polonium?
  • Dopełnienie: What did Marie Curie discover?
• Intonacja: w obu typach naturalna rosnąca intonacja w angielskim pytaniu WH
• Test kontrolny: czy znasz wykonawcę? Jeśli nie – pytanie o podmiot; jeśli tak – pytanie o dopełnienie

Typowe pułapki i praktyczne wskazówki

1) Automatyczne dodawanie do/does/did w pytaniach o podmiot

Unikaj: Who did write this book? (chyba że dla emfazy) Zwykła forma: Who wrote this book?

2) Zgoda orzeczenia z who/what

What causes this error? (oczekujemy jednego powodu) ale What are the main causes? (liczba mnoga po rzeczowniku)

3) What vs. Which

Which sugeruje ograniczony wybór: Which train stops here? What jest bardziej ogólne: What train is this?

4) Przyimki: naturalne „stranding”

Who are you dealing with? jest w mowie naturalniejsze niż With whom are you dealing? – ale obie formy są poprawne.

5) Pytania pośrednie (indirect questions)

W pytaniach pośrednich nie stosujemy inwersji. Porównaj: Who called? vs Could you tell me who called? oraz What did he say? vs Do you know what he said?

6) Słowa nieokreślone jako podpowiedź

Jeśli w zdaniu twierdzącym masz someone/something jako podmiot, pytanie o podmiot jest naturalne: Someone left a note. → Who left a note?

Ćwiczenie – sprawdź się

Przekształć zdania na pytania zgodnie z poleceniem.

• 1. Elon Musk founded the company. (pytanie o podmiot)
• 2. They canceled the flight. (pytanie o dopełnienie: co?)
• 3. Somebody has taken my seat. (pytanie o podmiot)
• 4. We are listening to a podcast. (pytanie o dopełnienie: czego słuchacie?)
• 5. Julia showed Mark the prototype. (pytanie o dopełnienie: komu?)
• 6. The blue folder belongs to Adam. (pytanie o dopełnienie: do kogo?)

Odpowiedzi z komentarzem

• 1. Who founded the company? (podmiot – bez operatora)
• 2. What did they cancel? (dopełnienie – operator did)
• 3. Who has taken my seat? (czas Present Perfect – zostaje has)
• 4. What are you listening to? (przyimek na końcu)
• 5. Who did Julia show the prototype to? (czasownik z dwoma dopełnieniami)
• 6. Who does the blue folder belong to? (czas Present Simple, przyimek na końcu)

Mini-ściąga: wzory, które warto zapamiętać

• Pytania o podmiot: Who/What/Which/Whose + czasownik (+ reszta) → Who called?, Which team won?
• Pytania o dopełnienie: Wh- + operator + podmiot + czasownik → What did you buy?, Who are they looking for?
• Przyimki: naturalnie na końcu w mowie → Who did you talk to?; formalnie z przodu → To whom did you talk?
• Szybki test: Nie znasz wykonawcy? – pytanie o podmiot. Znasz wykonawcę? – pytanie o dopełnienie.

Krótki słowniczek tematyczny

• Subject (podmiot) – wykonawca czynności w zdaniu, np. w Anna runs podmiotem jest Anna.
• Object (dopełnienie) – element, na który przechodzi czynność, np. w Anna reads books dopełnieniem jest books.
• Auxiliary verb (czasownik posiłkowy) – tworzy czasy/konstrukcje, np. do, be, have, will.
• Do-support – użycie do/does/did w pytaniach i przeczeniach, gdy nie ma innego operatora.
• Inversion (inwersja) – zamiana kolejności operator–podmiot w pytaniach o dopełnienie, np. What did you see?
• Wh-question word – słowo pytające typu who, what, which, where, when, why, how.
• Determiner (określnik) – słowo określające rzeczownik, np. this, my, which.
• Phrasal verb (czasownik frazowy) – połączenie czasownika z przyimkiem/przysłówkiem, np. look up to.
• Preposition stranding – pozostawienie przyimka na końcu pytania, np. Who are you talking to?
• Emphasis (emfaza) – celowe podkreślenie, np. rzadkie Who did write it? w znaczeniu „Kto naprawdę to napisał?”