Angielski w lustrzanym odbiciu: Kompletny przewodnik po zaimkach zwrotnych (reflexive pronouns)

Zaimki zwrotne w angielskim: definicja, przykłady i szybki start

Budowa i pisownia: -self oraz -selves

Formy zaimków zwrotnych tworzymy regularnie: liczba pojedyncza kończy się na -self, a liczba mnoga na -selves. Uwaga na pisownię: himself (nie: hisself) oraz themselves (nie: theirselves).

Liczba pojedyncza: -self

• myself – I’ll check it myself.
• yourself – Be kind to yourself.
• himself – He repaired the bike himself.
• herself – She introduced herself to the new team.
• itself – The door closed itself.

Liczba mnoga: -selves

• ourselves – We challenged ourselves to run a marathon.
• yourselves – Please, make yourselves comfortable.
• themselves – The kids taught themselves a magic trick.

Ciekawostka: istnieje też formalne oneself (np. One should take care of oneself), które pojawia się głównie w stylu oficjalnym.

Zaimki zwrotne – podstawowe zastosowanie (kiedy podmiot i dopełnienie to ta sama osoba)

Najczęstszy przypadek: wykonawca i odbiorca czynności to ta sama osoba lub rzecz. Wtedy używamy reflexive pronouns.

• I sometimes push myself too hard.
• She cut herself while cooking.
• The cat cleaned itself after the rain.
• They prepared themselves for the exam.

Po przyimkach też używamy form zwrotnych, jeśli znaczenie jest „na sobie”: He was proud of himself, She talked to herself.

Pozycja w zdaniu

• Najczęściej po czasowniku: She blamed herself.
• Po przyimku: He looked at himself in the mirror.
• W konstrukcjach czasownik + dopełnienie: She cut her hair herself. (Uwaga: nie mówimy: She cut herself her hair).

Zaimki zwrotne jako emfaza (emphatic pronouns)

Używamy ich także, by podkreślić, że to właśnie ta osoba coś zrobiła – bez pomocy. Można wstawić je po podmiocie albo na końcu zdania.

• The founder himself joined the call.
• I handled the complaint myself.
• We’ll do it ourselves if needed.

Bez tego zaimka zdanie nadal będzie poprawne, ale mniej „mocne”: The founder joined the call.

Itself, by itself i „sama idea”

• itself jako emfaza rzeczy/idei: The idea itself is simple.
• by itself = „samo z siebie” albo „w samotności”: The window opened by itself (samo), The house stands by itself (osobno).

By + myself/yourself: jak powiedzieć „samodzielnie”

Połączenie by + zaimek zwrotny oznacza „bez niczyjej pomocy”. Synonimem jest on my/your own, a mocniejszą wersją – all by myself.

• She learned to knit by herself.
• Can you manage by yourselves?
• I fixed the issue on my own.
• He built this app all by himself.

Kiedy NIE używać zaimków zwrotnych (typowe pułapki)

Wiele polskich czasowników zwrotnych nie ma odpowiednika zwrotnego w angielskim. Dodanie myself/yourself brzmi wtedy nienaturalnie.

Czasowniki bez zaimka zwrotnego w codziennym użyciu

• feel – Źle: I feel myself good. Dobrze: I feel good.
• concentrate – Źle: Concentrate yourself. Dobrze: Concentrate.
• relax – Źle: I want to relax myself. Dobrze: I want to relax.
• wash, dress, shave (rutyna) – I get dressed at 7 (nie: I dress myself). Zaimka użyjemy, gdy podkreślamy samodzielność: He can dress himself.
• meet – Źle: We met ourselves downtown. Dobrze: We met downtown.

Gdzie zaimek jest potrzebny lub zmienia znaczenie

• remind – I must remind myself to call. (przypomnieć sobie). Z remember nie używamy zaimka: I must remember to call.
• pride oneself on – She prides herself on her work.
• help oneself (to) – Please help yourself to some cake.
• behave yourself – zwłaszcza w trybie rozkazującym: Kids, behave yourselves!
• make yourself at home – gościnna formuła: Come in and make yourself at home.

Zaimek zwrotny czy wzajemny? themselves vs each other

Reflexive (zwrotny) oznacza, że działanie wraca do tej samej osoby: They blamed themselves. Reciprocal (wzajemny) opisuje działanie między osobami: They blamed each other.

• They looked at themselves = spojrzeli na siebie (w lustrach).
• They looked at each other = spojrzeli na siebie nawzajem.

Użycie w formalnym i potocznym angielskim

• Emfaza w mowie: You yourself said it was urgent.
• Grzecznościowo: If you need anything, just help yourself.
• Styl formalny: One should prepare oneself thoroughly.

Najczęstsze błędy i jak ich unikać

• Błędna pisownia: hisself, theirselves – poprawnie: himself, themselves.
• Podwójny dopełniacz: She cut herself her hair – poprawnie: She cut her hair herself.
• Rutynowe czynności: bez zaimka – I wash, I shave, I get dressed.
• Mylenie znaczenia: by itself (samo z siebie) vs itself (emfaza): The project itself is simple / The machine stopped by itself.

Krótki trening: uzupełnij zdania

Wstaw właściwy zaimek zwrotny albo zostaw bez zaimka, jeśli nie jest potrzebny.

• 1. I have to remind ____ to book the tickets.
• 2. She cut ____ slicing bread.
• 3. We’ll handle it ____.
• 4. They met ____ after work.
• 5. Please, help ____ to some coffee.
• 6. He gets dressed at 7 and makes breakfast. (Czy potrzeba zaimka?)

Odpowiedzi: 1) myself 2) herself 3) ourselves 4) brak (po prostu: They met after work) 5) yourselves 6) brak.

Podsumowanie: zaimki zwrotne w pigułce

• Używaj ich, gdy podmiot i dopełnienie to ta sama osoba/rzecz: He hurt himself.
• Stosuj jako emfazę, by podkreślić samodzielność: I did it myself.
• by + reflexive = „samodzielnie”: She solved it by herself.
• Unikaj z czasownikami typu feel, relax, concentrate, meet w codziennym użyciu.
• Zapamiętaj poprawną pisownię: himself, themselves.

Mini ściąga: zwroty i słownictwo do zapamiętania

• reflexive pronouns – zaimki zwrotne
• emphatic pronouns – funkcja emfatyczna (dla podkreślenia)
• by myself/yourself/herself... – samodzielnie, bez pomocy
• on my/your own – sam/sama (synonim by myself)
• all by myself – całkowicie samodzielnie
• make yourself at home – czuj się jak u siebie
• help yourself (to...) – poczęstuj się (czymś)
• behave yourself – zachowuj się
• pride yourself on (sth) – szczycić się (czymś)
• the idea itself / by itself – sama idea / samo z siebie