Spis treści
Co to jest Cleft Sentence?
Słowo cleft pochodzi od cleave, co oznacza "rozszczepiać" lub "dzielić". I to dokładnie robimy z tymi zdaniami. Bierzemy jedno proste zdanie i rozcinamy je na dwie części, aby wymusić na odbiorcy skupienie uwagi na tym, co dla nas najważniejsze.
Spójrz na różnicę:
- Zwykłe zdanie: I lost my keys yesterday. (Zgubiłem klucze wczoraj – informacja neutralna).
- Cleft Sentence: It was yesterday that I lost my keys. (To właśnie wczoraj zgubiłem klucze – nie przedwczoraj, nie tydzień temu).
Typ 1: IT-Clefts (Klasyk gatunku)
To najpopularniejsza forma. Używamy jej, gdy chcemy wskazać palcem konkretnego "sprawcę", miejsce lub czas.
Wzór matematyczny:
It + is/was + [TO CO PODKREŚLAMY] + that/who + reszta zdania
Zobacz, jak jedno zdanie – Adam called Eve in London on Monday – można zmienić w zależności od tego, co chcemy podkreślić:
| Co podkreślasz? | Przykład (It-Cleft) | Znaczenie (Emfaza) |
|---|---|---|
| Osobę (Adam) | It was Adam who called Eve. | To był Adam (a nie Tomek). |
| Odbiorcę (Eve) | It was Eve that Adam called. | To do Ewy dzwonił (a nie do Kasi). |
| Miejsce (London) | It was in London where they talked. | To w Londynie rozmawiali (nie w Paryżu). |
| Czas (Monday) | It was on Monday when he called. | To było w poniedziałek (nie we wtorek). |
Pro Tip: Słowo that jest najbardziej uniwersalne – pasuje do rzeczy, miejsc i czasu. Do ludzi lepiej używać who, choć that w mowie potocznej też jest akceptowalne. Nigdy nie używaj which do ludzi!
Przydatna konstrukcja: "It was not until..."
Chcesz powiedzieć "Dopiero w..."? Użyj tego schematu:
- It was not until 2020 that I learned English. (Dopiero w 2020 roku nauczyłem się angielskiego).
Typ 2: WH-Clefts (Pseudo-Clefts)
Jeśli It-clefts służą do wskazywania palcem, to Wh-clefts służą do budowania napięcia. Zaczynamy od słowa What (Co / To co), tworząc intrygujący wstęp, a "mięso" (kluczową informację) podajemy na końcu.
Wzór:
What + podmiot + robi + is/was + [KLUCZOWA INFORMACJA]
Przykłady:
- Emocje/Potrzeby: What I need is a coffee. (To, czego potrzebuję, to kawa).
- Czynności: What he did was open the window. (To, co zrobił, to otworzył okno).
- Opinie: What I hate about this car is the noise. (To, czego nienawidzę w tym aucie, to hałas).
Warianty dla zaawansowanych
Zamiast What, możesz zacząć od innych słów, aby brzmieć jeszcze bardziej precyzyjnie:
- The thing that... (Rzecz, która...)
- The thing that surprises me is his honesty.
- The person who... (Osoba, która...)
- The person who helped me was Mike.
- The reason why... (Powód, dla którego...)
- The reason why I'm calling is to apologize.
Typ 3: ALL-Clefts (Dramatyczna redukcja)
Chcesz zabrzmieć dramatycznie lub postawić ultimatum? Użyj All (wszystko/jedyne co). Ta konstrukcja sugeruje, że dana rzecz jest jedyną, która się liczy.
Wzór:
All + podmiot + czasownik + is/was + [RESZTA]
Przykłady:
- All I want for Christmas is you. (Wszystko, czego chcę na święta, to ty).
- All you have to do is click this button. (Jedyne, co musisz zrobić, to kliknąć ten przycisk).
- All he did was complain. (Jedyne co robił, to narzekał).
Najczęstsze błędy (Watch out!)
Nawet zaawansowani uczniowie wpadają w te pułapki. Uważaj na:
- Podwójny podmiot (Double Subject)
- ŹLE: It was Anna who she called me. (Masło maślane).
- DOBRZE: It was Anna who called me.
- Zły zaimek dla ludzi
- ŹLE: It was the manager which said that.
- DOBRZE: It was the manager who/that said that.
- Nadmierne "cleftowanie"
- Nie używaj tych konstrukcji w każdym zdaniu. Cleft sentences są jak ostre przyprawy – szczypta dodaje smaku, nadmiar psuje danie. Używaj ich tylko tam, gdzie naprawdę chcesz coś podkreślić.
Angielski w akcji: Przykładowy dialog
Zobacz, jak naturalnie brzmią te zdania w rozmowie biznesowej:
Tom: Did you read the report?
Aisha: Yes, and what we really need is better data. (Wh-cleft: akcent na potrzebę).
Tom: I thought the data was fine. Maybe the analysis is wrong?
Aisha: No. It is the raw data that is incomplete. (It-cleft: akcent na konkretny problem).
Tom: Okay. The thing is, we don't have budget for new research. (Pseudo-cleft: wprowadzenie problemu).
Aisha: Then all we can do is estimate. (All-cleft: jedyne wyjście).
Podsumowanie
Zdania rozszczepione to narzędzie dla tych, którzy chcą wyjść poza poziom "komunikatywny" i wejść na poziom "perswazyjny".
- Użyj It-cleft, by wskazać sprawcę lub szczegół.
- Użyj Wh-cleft, by podkreślić czynność lub emocję.
- Użyj All-cleft, by ograniczyć wybór do jednej rzeczy.
Teraz Twoja kolej! Spróbuj zmienić zdanie "I want a holiday" na wersję z What lub All. (Podpowiedź: What I want is...).