Spis treści
Konstrukcja have something done – co to jest i kiedy jej używać?
Ta konstrukcja ma dwa podstawowe zastosowania: po pierwsze do mówienia o usługach i zlecaniu czynności (fryzjer, serwis, tłumaczenia), po drugie do opisywania sytuacji niechcianych, które nam się przydarzyły, np. kradzież czy uszkodzenie (She had her bike stolen).
Budowa konstrukcji have something done: schemat i czasy
Ogólny schemat zdania twierdzącego jest prosty: podmiot + have/has/had/will have + rzecz (obiekt) + past participle (III forma). To właśnie ten imiesłów bierny (np. repaired, cleaned, installed, translated) niesie sens wykonanej czynności.
- Present Simple – rutyny i ogólne zwyczaje: I have my shirts ironed every week. She has her groceries delivered on Fridays.
- Past Simple – jedno, zakończone zdarzenie: We had the roof replaced last year. He had his watch repaired yesterday.
- Present Perfect – skutek w teraźniejszości: She has just had her phone fixed. They have had a new alarm system installed.
- Future – plany i obietnice: We will have the contract translated by Friday. I am going to have a suit made for the wedding.
- Present Continuous – coś dzieje się teraz/wokół teraz: I am having my kitchen painted this week.
- Modal verbs – rady i konieczność: You should have your eyes tested. We must have the locks changed.
Warto zapamiętać, że po rzeczowniku/zaimku przychodzi past participle: have the car serviced, a nie have the car service. Zaimki też są możliwe: I will have it delivered.
Pytania i przeczenia z konstrukcją have something done
Gdy have jest głównym czasownikiem (nie posiłkowym), używamy operatorów do/does/did/will jak przy zwykłych czasownikach.
- Pytania: Do you have your car serviced regularly? Did she have her windows cleaned yesterday? When will they have the report printed?
- Przeczenia: I do not have my lunch delivered. They did not have their roof repaired before winter. He will not have his suit cleaned here.
W czasach perfect pytania tworzymy z have/has jako operatorem: Have you had your laptop upgraded?
Get something done – naturalna, potoczna alternatywa
W codziennej mowie równie często usłyszysz get something done. Rejestr jest bardziej potoczny, ale znaczenie pozostaje takie samo.
- I need to get my bike fixed.
- Where did you get your hair done?
- We are getting the living room repainted this weekend.
Wybór have vs get to głównie kwestia stylu: have bywa neutralne/formalne, get – swobodne i konwersacyjne.
Have something done a strona bierna: podobieństwa i różnice
Obie konstrukcje skupiają się na czynności i efekcie, ale kładą inny nacisk.
- Have something done – podkreśla zlecenie/aranżację: I had the windows cleaned (zorganizowałem usługę).
- Strona bierna – opisuje fakt i rezultat: The windows were cleaned (okna były umyte, brak akcentu na zlecenie).
W praktyce wybierasz to, co chcesz wyróżnić: działanie zlecającego czy sam wynik.
Kiedy coś nam się przytrafia: niechciane zdarzenia
Drugi ważny kontekst to zdarzenia niezależne od nas, zwykle negatywne.
- He had his wallet stolen on the train.
- She had her car scratched in the car park.
- They had their flight cancelled at the last minute.
- We had our website hacked last month.
Podmiot nie zlecał czynności – po prostu jej doświadczył.
Częste błędy i jak ich uniknąć
- Brak III formy: poprawnie have the boiler repaired, nie have the boiler repair.
- Mylenie z have someone do something: I had the electrician check the wiring oznacza że elektryk sprawdził instalację (bez done), a I had the wiring checked to klasyczna konstrukcja have something done. Obie formy są poprawne, ale znacząco różnią składnią.
- Przestawianie przysłówków: naturalniej I usually have my coffee delivered niż I have usually my coffee delivered.
- Niepotrzebne przyimki: unikaj form typu have it done for me to w tym miejscu; wystarczy have it done. Jeśli chcesz dodać wykonawcę, użyj by: I had the report edited by a native speaker.
- Make zamiast have: I made my hair cut to błąd. Poprawnie: I had my hair cut lub I got my hair cut.
Praktyczne scenariusze i krótkie dialogi
U fryzjera
Stylist: How can I help you today?
Client: I would like to have my hair cut and have some highlights added.
Stylist: Sure. Do you have a specific style in mind?
Client: A long bob would be great.
W biurze tłumaczeń
Client: We need to have the contract translated into English asap.
Agency: No problem. Do you want it proofread by a native speaker as well?
Client: Yes, please. Can we have it delivered by Friday?
W serwisie IT
Customer: Can I get my laptop cleaned and the thermal paste replaced?
Technician: Absolutely. We can also have your data backed up before we start.
Mini ćwiczenia: sprawdź się
- Ułóż zdanie: Zleciliśmy pomalowanie sypialni w zeszłym tygodniu. – We had the bedroom painted last week.
- Przekształć: The mechanic repaired my car na konstrukcję docelową. – I had my car repaired.
- Napisz pytanie: Czy już naprawiono ci telefon? – Have you had your phone fixed yet?
- Zastosuj get: Muszę wymienić baterię w zegarku. – I need to get the battery replaced in my watch.
- Negacja: Nie zleciliśmy sprzątania przed imprezą. – We did not have the place cleaned before the party.
Wskazówki do płynnego użycia w rozmowie
- Używaj słów typowych dla usług: quote, invoice, appointment, slot, delivery – np. Can I have an appointment booked for Tuesday?
- Dodawaj rezultat lub termin, by brzmieć konkretnie: We will have the documents scanned by noon.
- Łącz z przymiotnikami oceniającymi: I had my suit tailored professionally.
Słowniczek tematyczny
- to have something done – zlecić wykonanie czegoś / mieć coś zrobione
- to get something done – potocznie: załatwić, by coś zostało zrobione
- to have someone do something – sprawić/poprosić kogoś, by coś zrobił
- past participle – imiesłów bierny (III forma czasownika), np. repaired, cleaned
- appointment – umówiona wizyta/termin
- quote/estimate – wycena/kosztorys
- delivery – dostawa
- to replace – wymienić
- to install – zainstalować
- to cancel – odwołać
- to damage – uszkodzić
- to steal – ukraść